สำนวน สุภาษิต คำพังเพย

ไม่เห็นโลงศพไม่หลั่งน้ำตา

ความหมาย   ถ้าไม่เห็นผลของการกระทำที่เลวร้าย ก็จะไม่สำนึกการกระทำของตนเอง

ความเป็นมา เกิดจาก พิธีกรรมทางศาสนา

ตัวอย่างประโยค   คนสมัยนี้ใช้ชีวิตไม่เห็นโลงศพไม่หลั่งน้ำตา

มือไม่พายเอาเท้าราน้ำ

ความหมาย   คนที่ไม่ช่วยเหลือ แล้วยังขัดขวางการทำงาน

ความเป็นมา  วิถีชีวิต ของคนบ้านติดแม่น้ำ

ตัวอย่างประโยค   คุณไม่ช่วยก็อย่าเป็นพวกมือไม่พายเอาเท้าราน้ำ

หวานอมขมกลืน

ความหมาย   ต้องยอมรับสิ่งนั้นไม่ว่าจะดีหรือไม่ดีก็ตาม

ความเป็นมา  การกินอาหาร หรือจะมาจากพฤติกรรมของเด็กเวลากินยาที่เวลาหวานมักจะ        ชอบอมไว้แต่เวลายาขมจะกลืนลงไปเพื่อไม่ให้รู้รสชาติขม

ตัวอย่างประโยค   ที่ทำงานนี้พนักงานต้องอยู่แบบหวานอมขมกลืน

หมาหัวเน่า

ความหมาย   เป็นคนที่ไม่มีใครชอบ ไม่มีใครรัก

ความเป็นมา  สุนัขที่เป็นแผลทำให้มีแต่คนไม่อยากเข้าใกล้

ตัวอย่างประโยค   เขารู้สึกเป็นหมาหัวเน่า เพราะที่ทำงานหัวหน้าไม่คุยกับเขาเลย

สวยแต่รูปจูบไม่หอม

ความหมาย   ผู้หญิงที่มีหน้าตาสวยแต่มารยาทแย่

ความเป็นมา  การประเมินผู้หญิงในสมัยก่อน

ตัวอย่างประโยค   หน้าตาเธอสวยนะแต่นิสัยแย่เขาเรียกว่า สวยแต่รูปจูบไม่หอม

เส้นผมบังภูเขา

ความหมาย   เรื่องง่ายๆแต่คิดวิธีแก้ไขไม่ออก

ความเป็นมา  การหยิบยกธรรมชาติที่ใหญ่กับสิ่งเล็กๆมาเปรียบเทียบยกตัวอย่าง

ตัวอย่างประโยค   หลอดไฟคุณไม่ได้เสียนะ มันเป็นเรื่องเส้นผมบังภูเขาผมลืมเปิดสะพานไฟ

วัวไม่กินหญ้าอย่าข่มเขา

ความหมาย   อย่าบังคับผู้อื่นในสิ่งที่เขาไม่ต้องการ

ความเป็นมา  วัวกับมนุษย์ ถ้าเกิดวัวไม่กินหญ้าเราไปข่มเขา มันอาจจะทำร้ายเราก็ได้

ตัวอย่างประโยค     ลูกไม่อยากเป็นหมออย่าบังคับลูกเลยไม่เคยได้ยินหรอวัวไม่กินหญ้าอย่าข่มเขา

กรรมติดจรวด

ความหมาย   การกระทำชั่วที่ส่งผลต่อผู้กระทำอย่างรวดเร็ว

ความเป็นมา  คำสอนของศาสดาของศาสนาพุทธ เกี่ยวกับการทำความดีความชั่ว

ตัวอย่างประโยค   นายบุญไปฆ่าเขาแต่ไม่สำเร็จเขาเลยกลับมาล้างแค้น นี่แหละกรรมติดจรวดจริงๆ

ใส่ไฟ

ความหมาย   ใส่ความใส่ร้าย ยั่วยุให้ผู้อื่นทะเลาะกัน

ความเป็นมา  การนำไม้ฟืนใส่เพื่อให้ไฟติดดีดว่าเดิม

ตัวอย่างประโยค   เขาสองคนรักกันดีอยู่แล้วเธอจะไปใส่ไฟเขาทำไม

สิบรู้ไม่เท่าชำนาญ

ความหมาย   ต่อให้มีความรู้แค่ไหนก็สู้ความชำนาญที่ลงมือทำเองไม่ได้

ความเป็นมา  การเปรียบความรู้กับประสบการณ์การลงมือทำ

ตัวอย่างประโยค   ฉันเรียนดนตรีมาแต่ไม่เคยลองเล่นพอไปเล่นจริง ฉันจับเสียงไม่ได้เลย สิบรู้ไม่เท่าชำนาญจริงๆ

คนล้มอย่าข้าม

 ความหมาย   อย่าดูถูกคนที่ล้มเหลวในชีวิต

ความเป็นมา   สำนวนนี้มักมีคำต่ออีกว่า ไม้ล้มจึงข้าม แปลว่าคนดีที่ต้องตกต่ำยากจนหรือหมดอำนาจ เนื่องจากชีวิตผันแปรเปลี่ยนแปลงไป ไม่ควรจะลบหลู่ดูถูกเพราะคนดีอาจเฟื่องฟูอีกได้ ผิดกับที่ล้มแล้วข้ามได้

ตัวอย่างประโยค   เราไม่ควรไปซ้ำเติมเขาในขณะที่เขากำลังล้มเหลวในชีวิต เพราะอย่างนั้น คนล้มอย่าข้าม

คลุกคลีตีโมง

ความหมาย   อยู่ร่วมกันคลุกคลีพัวพันไปด้วยกัน

ความเป็นมา  คำว่า “ ตีโมง” หมายถึง ตีฆ้อง การเล่นของไทยในสมัยโบราณมักจะตีฆ้องกับกลองเป็นสิ่งสำคัญ เช่น โมงครุม ระเบ็ง ฯลฯ ซึ่งมีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา

ตัวอย่างประโยค   ไม่เมื่อเราร่วมทำงานนี้มากับกลุ่มนี้แล้วเขาว่าอย่างไรเราก็ว่าตามเขาไป คลุกคลีตีโมง ไปด้วยกัน

ไกลปืนเที่ยง

ความหมาย   ไม่รู้เรื่องอะไรเลย

ความเป็นมา  “สมัยโบราณเราใช้กลองและฆ้องตีบอกเวลาทุ่มโมง กลางวันใช้ฆ้อง จึงเรียกว่า”โมง” ตามเสียงฆ้อง กลางคืนใช้กลองจึงเรียก “ทุ่ม” ตามเสียงกลอง ตามพระนครมีหอกลองตั้งกลางเมือง สำหรับตีบอกเวลา มีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ ถึงรัชกาลที่5 ปี พ.ศ. 2430 มีการยิงปืนใหญ่ตอนกลางวันบอกเวลาเที่ยง ปืนเที่ยงนี้ยิงในพระนคร จึงได้ยิงกันแต่ประชาชนที่อยู่ในพระนครในบริเวณที่อยู่ใกล้เคียงกับที่ตั้งปืน ถ้าห่างออกไปมากก็จะไม่ได้ยิน ดังนั้นเกิดคำว่า ไกลปืนเที่ยง ซึ่งหมายความว่าอยู่ไกลปืนเที่ยง เป็นสำนวนใช้หมายความว่าไม่รู้ไม่ทราบเรื่องอะไรที่คนอื่นในพระนครเขารู้กัน เลยใช้ตลอดไปถึงว่าเป็นคนบ้านนอกคอกนา งุ่มง่าม ไม่ทันสมัยเหมือนชาวพระนคร”

ตัวอย่างประโยค   เราก็เป็นแค่ชาวบ้านธรรมดาคนหนึ่งเข้าเมืองกรุงเป็นครั้งแรกไม่รู้ตะสีตะสาอะไรไกลปืนเที่ยง นักละ

ชักน้ำเข้าลึกชักศึกเข้าบ้าน

ความหมาย    ทำอะไรก็ตามที่เป็นเหตุให้อันตรายมาถึงตัวเอง

ความเป็นมา   ชักน้ำเข้าลึก ลางทีก็พูดกันว่า “ชักเรือเข้าลึก”หมายถึง พาเรือที่ออกทะเลไปตกลึก ตกลึกเป็นภาษาเก่า แปลว่า ออกไปอยู่กลางทะเลใหญ่ลึกล้ำคล้ายกันที่เรียกว่าสะดือทะเล เมื่อเรือไปตกลึกก็มักเป็นอันตราย “ชักศึกเข้าบ้าน” หมายถึง ทำอะไรที่เป็นสาเหตุให้ข้าศึกมาติดบ้านเมือง

ตัวอย่างประโยค การที่บ้างประเทศนั้นยิงจรวจไปประเทศที่ศัตรูนั้นจึงไม่ต่างอะไรกับการ ชักน้ำเข้าลึกชักศึกเข้าบ้าน

ซื้อผ้าดูเนื้อ

ความหมาย  ทำอะไรให้พินิจพิเคราะห์ดูให้ถี่ถ้วนก่อน

ความเป็นมา มาจากการซื้อผ้าก็ต้องดูเนื้อผ้าให้ดี สำนวนนี้เป็นคู่กับ ”คบคนดูหน้า”

ตัวอย่างประโยค ก่อนเราจะทำอะไรสักอย่างนั้นให้สำเร็จเราควรไตร่ตรองให้ดีเหมือนกับ ซื้อผ้าให้ดูเนื้อ

ดาบสองคม

ความหมาย  สิ่งที่ทำลงอาจให้ผลทั้งผลดี และผลร้ายได้เท่ากัน

ความเป็นมา เปรียบเหมือนดาบ ซึ่งถ้ามีคมทั้งสองข้างก็ย่อมเป็นประโยชน์ใช้ฟันได้คล่องแคล่วดี แต่ในขณะที่ใช้คมข้างหนึ่งฟันลง คมอีกข้างหนึ่งอาจโดนตัวเองเข้าได้ การทำอะไรที่อาจเกิดผลดีและร้ายได้เท่ากัน จึงเรียกว่าเป็นดาบสองคม

ตัวอย่างประโยค การใช้สื่อโซเซียลในปัจจุบันนี้ก็เปรียบเสมือน ดาบสองคม ใช้ในทางที่ดีก็จะเกิดประโยชน์แต่ถ้าใช้ในทางไม่ดีก็มีแต่จะเป็นโทษ

โดดร่ม

ความเป็นมา สำนวนนี้เพิ่งเกิดใหม่มีกำเนิดจากการโดดร่มชูชีพจากเครื่องบินลงมาปฏิบัติการงานอย่างใดอย่างหนึ่งที่พื้นดิน” เช่น ข้าศึกโดดร่มลงมาทำงานไม่ให้ฝ่ายปรปักษ์มีเวลาเตรียมตัวได้ทัน เรียกว่า “โดดร่ม” เราเอามาใช้เป็นสำนวนหมายความว่า จู่มาไม่ทันรู้ตัว เช่น มีตำแหน่งว่างแล้วมีคนแปลกหน้าจากอื่นมารับตำแหน่งก็เรียกว่า “โดดร่ม” มาเป็นอย่างที่พูดกันว่า ”มาเหนือเมฆ” สำนวน ”โดดร่ม” ยังใช้เลยไปถึงว่าเลี่ยงหรือหลบ

ตัวอย่างประโยค งานสำคัญครั้งนี้นั้นเราต้องทำแบบไม่ให้ฝ่ายตรงข้ามรู้ตัวเราต้อง โดดร่ม แบบเงียบๆ

ตายดาบหน้า

ความหมาย   คิดมานะไปสู่กับเคราะห์กรรมเอาข้างหน้า

ความเป็นมา  สำนวนนี้เข้าใจว่าจะมาจากการต่อสู้ในสนามรบ ซึ่งนักรบจะต้องก้าวหน้าเสมอ คือ เมื่อจะตายก็ไปตามเอาข้างหน้า ไม่มีย่อท้อถอยหลัง

ตัวอย่างประโยค  ถึงอนาคตข้างหน้าจะเป็นอย่างไรก็ตามพวกเราต้องสู้ให้ถึงที่สุดไป ตายดาบหน้า กันทุกคน

ตีวัวกระทบคราด

ความหมาย   แสร้งพูดหรือทำกับสิ่งหนึ่งให้กระทบกระเทือนไปถึงอีกสิ่งหนึ่ง

ความเป็นมา  สำนวนนี้เอาคราดกับวัวมาเปรียบกับคราดคือ เครื่องสำหรับกวาดลากมูลหญ้ามูลฝอย ฯลฯ ตามพื้นดินในนา ทำด้วยไม้เป็นซี่ ๆ มีคันยาวใช้วัวลาก เวลาคราดตีวัว วัวก็ลากคราดไป ที่มาพูด “ตีวัวกระทบคราด”

ตัวอย่างประโยค ปล่อยเขาไปเถอะเขาก็มักจะเป็นแบบนี้เสมอชอบ ตีวัวกระทบคราด แต่คนในบริษัทนี้ก็ไม่มีใครสนใจเขา

ปลาหมอตายเพราะปาก

ความหมาย   พูดพล่อยไปจนตัวต้องเป็นอันตราย

ความเป็นมา  มูลของสำนวนนี้มาจากปลาหมอ คือปลาหมอเวลาอยู่ใต้น้ำจะพ่นน้ำขึ้นมาเห็นปุด ๆ ที่ผิวน้ำ คนตกเบ็ดเห็นผิวน้ำเป็นฟองปุด ๆ ก็รู้ว่าที่ตรงนั้นมีปลาหมอ เอาเหยื่อล่อตกเบ็ดขึ้นมาได้ จึงพูดว่า ปลาหมอตามเพราะปาก

ตัวอย่างประโยค เข้าไม่น่าไปเผยความรับให้บริษัทอื่นรู้ความลับขององค์กรตัวเอง ปลาหมอตายเพราะปาก แท้ๆเลยเชียว